Dire Straits – Sultans Of Swing

Το ‘Sultans of Swing’ αποτελεί ένα από τα πιο επιτυχημένα τραγούδια της βρετανικής ροκ μπάντας “Dire Straits”. Έκανε την εμφάνισή του τον Φεβρουάριο του 1978, στην ολοκληρωμένη του πια μορφή, ώστε να συμπεριληφθεί στο επίσημο άλμπουμ του συγκροτήματος. Ξεπέρασε κάθε προσδοκία σε πωλήσεις. Παρά την επιτυχία που σημείωσε όμως, λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν το βαθύτερο νόημά του.

Η ιστορία μας ξεκινά τόσο ξαφνικά, όσο και το λυρικό κομμάτι του Mark Knopfler (τραγουδιστής των Dire Straits). Από το 12ο μόλις δευτερόλεπτο, έχουμε βρεθεί στο κρύο Λονδίνο του ’70, περπατάμε γρήγορα και ξαφνικά, καθώς περνάμε δίπλα από μια παμπ της εποχής, κάτι μας τραβά την προσοχή: Το άκουσμα μιας jazz μελωδίας.

 “Well now you step inside, but you don’t see too many faces. Χωρίς να χάνουμε χρόνο, κάνουμε είσοδο στην παμπ, και διαπιστώνουμε πως ο κόσμος που πλαισιώνει το τοπίο μας δεν είναι πολύς. Μια μπάντα παίζει στη σκηνή, με ελάχιστους ανθρώπους από κάτω να απολαμβάνουν τις μελωδίες της. Η μουσική είναι αρκετή, ώστε να παραμείνουμε και εμείς στη παμπ “Competition, in other places (..) Oh but the horns, they(‘re) blowing that sound”.

Οι Dire Straits δεν διστάζουν να σου γνωρίσουν κάποια μέλη της μπάντας. Έχουμε τον “Guitar, George”, ταλαντούχο κιθαρίστα, ο οποίος ζει από την μπάντα αυτή. Κρίνοντας από τα λιγοστά πρόσωπα στην παμπ, και την παλιά του κιθάρα, όχι με μεγάλη επιτυχία. “Yes, and an old guitar is all he can afford, when he gets under the lights to play his thing”.

Από την άλλη μεριά, βλέπουμε τον Harry, ο οποίος είναι πολύ πιο άνετος. Με την πρωινή του δουλειά βγάζει τα προς το ζην, ανήκει λοιπόν στην μπάντα περισσότερο για το ενδιαφέρον του στη μουσική, παρά για τα χρήματα. “And Harry doesn’t mind, if he doesn’t make his scene (..) he’s got a daytime job, he’s doing alright”.

“We are the sultans of swing”. Στο ρεφρέν των μόλις δέκα λέξεων, αποκαλύπτεται το όνομα της μπάντας, το οποίο δεν είναι άλλο από τον τίτλο του τραγουδιού. Νοηματικά, αυτό ουσιαστικά μας υπογραμμίζει το ότι η μπάντα μας είναι καλή σε αυτό που κάνει.


Κατά το 5ο verse βλέπουμε πως μια παρέα νεολαίας, χλευάζει την μπάντα, επειδή εκείνη δεν είναι “στη μόδα”. Η παρέα δε θέλει να ακούσει μια ασήμαντη μπάντα από τρομπέτα και κόρνο, θέλει να ακούσει rock n’ roll, ανεξάρτητα από το πόσο καλά μπορεί να παίζουν οι sultans. Ο παρακάτω στίχος είναι ειρωνικός:        

                                              They don’t give a damn, about any trumpet playing band                                                                                                                It ain’t what they call “Rock n’ Roll”

Είναι ειρωνικός γιατί: Το sultans of swing’ είναι ένα κομμάτι ροκ. Καθ’ όλη τη διάρκεια του κομματιού, αντιλαμβανόμαστε πως ενώ ακολουθείται ένα πολύ συγκεκριμένο μοτίβο – μονότονο θα έλεγε κανείς – η κιθάρα δεν παραλείπει να “κλάψει” στα σωστά σημεία, μιμούμενη την jazz. Με μελωδία που πάντα ταυτίζεται με όσα εξιστορεί ο Knopfler στους στίχους, “προσποιείται” την jazz, για να μάς μεταδώσει το πώς θα νιώθαμε εάν και εμείς ήμασταν παρόντες και τους ακούγαμε να παίζουν. Αυτό που προκύπτει από τα παραπάνω είναι το ότι οι Straits ουσιαστικά κυκλοφόρησαν ένα ροκ κομμάτι, το οποίο μιμείται την jazz, καταλήγοντας να βγάζει την ροκ, “αντίπαλο” της jazz – αντίπαλος για την ιστορία μας τουλάχιστον. Με λίγα λόγια: ‘Ο,τι πιο καλοστημένα ειρωνικό.

Έπειτα ακολουθεί το πρώτο μας μεγάλο solo (3:27), το οποίο είναι μια επιτυχημένη προσπάθεια ενσάρκωσης της μουσικής που οι sultans παίζουν εκείνη τη στιγμή, του πώς αυτή σε κάνει να νιώθεις, και όπως θα δούμε και παρακάτω, του πώς οι ίδιοι νιώθουν.

Η ώρα περνάει, η παμπ είναι έτοιμη να κλείσει, και φανταζόμαστε τους ανθρώπους σιγά σιγά να φεύγουν, αφήνοντας το μέρος με πολύ λιγότερα άτομα – ή και καθόλου. Κάποιος από την μπάντα όμως, αδιαφορώντας για το πόσα άτομα – και εάν – έχουν μείνει, τραβά το μικρόφωνο, ανακοινώνει πως η ώρα να φύγουν έφτασε, μα ότι πρέπει να κάνουν και κάτι τελευταίο. Υπενθυμίζεται και πάλι το όνομα της μπάντας, αυτήν τη φορά όμως ο Knopfler τραγουδώντας, προσθέτει περισσότερη έμφαση από πριν. Λεπτομέρεια μικρή, μα καθόλου τυχαία.

Στο τελευταίο solo που έχει μείνει, δευτερόλεπτα πριν το τέλος (4:59) κρύβεται το μεγαλύτερο νοηματικό μέρος του τραγουδιού. Η μπάντα παίζει το τελευταίο της κομμάτι πριν το μαγαζί κλείσει- και είναι το καλύτερό της.

Και ξαφνικά όλα βγάζουν νόημα: Οι sultans δεν παίζουν για τα χρήματα, τη φήμη, ή την αναγνώριση. Παίζουν για το πάθος τους γι’ αυτό που κάνουν.

Το καλύτερο μέρος του κομματιού δίνεται συνειδητά από τους Straits όταν πλέον όλοι έχουν φύγει, επειδή θέλουν να σου δείξουν ότι η μπάντα δεν ενδιαφέρεται για την αναγνώριση. Σαν μουσικοί – από τον George που έχει ανάγκη τα χρήματα και θα μπορούσε να εργαστεί σε μια πιο κερδοφόρα δουλειά, έως τον Harry που ύστερα από την πρωινή του δουλειά επιλέγει να μην ξεκουραστεί, αλλά να παίξει μουσική – οι sultans συνεχίζουν να κάνουν ό,τι κάνουν γιατί δεν τους ενδιαφέρει η αναγνώριση. Όταν η παρέα τούς χλευάζει, αλλά το σόλο που ακολουθεί αποπνέει ξεγνοιασιά αντί για απογοήτευση, είναι επειδή δεν τους ενδιαφέρει η αναγνώριση. Το ύφος όλου του τραγουδιού σε ”ανεβάζει” καθώς το ακούς, ενώ κάλλιστα θα μπορούσε να είναι ένα δραματικό κομμάτι δεδομένου του λεπτού καλλιτεχνικού θέματος που θίγει. Αλλά δεν είναι. Επειδή δεν τους ενδιαφέρει η αναγνώριση.

Και δεν υπάρχει κάτι πιο όμορφο όντας καλλιτέχνης, από το να δημιουργείς ένα έργο για τα μάτια κανενός άλλου εκτός από της ίδιας σου της ψυχής.