The case – ίσως ένα όχι και τόσο μακρινό ή εξωπραγματικό σενάριο:
Ένα κρεβάτι
Ένας νέος άνθρωπος και ένας γηραιότερος.
Ένας άνθρωπος του νοσοκομειακού προσωπικού και ένας άλλος πολίτης.
Ένας ασθενής με μεγάλες πιθανότητες επιβίωσης και ένας άλλος με λιγότερες, αλλά υπαρκτές.
Σε κάθε ζευγάρι, με την ίδια ασθένεια, το ίδιο ερώτημα: Ποιον «βάζεις στο κρεβάτι»
Από τη στιγμή που οι ζωές όλων είναι ισάξιες, αλλά δεν είναι εφικτή η φροντίδα όλων όσων έχουν ανάγκη, ποια είναι η «δίκαιη» και «ηθική» διαχείριση της κατάστασης; Ποια η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο ηθικό και το ανήθικο;
Η μάλλον αυθόρμητη λογική είναι η εξής: Όσο πιο άρρωστος είναι κάποιος, όσο μεγαλύτερη η ανάγκη, τόσο μεγαλύτερη και η προτεραιότητα που έχει. Τι γίνεται όμως όταν το σύστημα υγείας αγγίζει τα όριά του;
Μια γενική αντιμετώπιση του υπέρογκου αριθμού κρουσμάτων της πανδημίας Covid-19 σε νοσοκομεία εξωτερικού είναι η εφαρμογή του συστήματος «Triage», το οποίο ξεκίνησε ως σύστημα διαλογής ασθενών εν καιρώ πολέμου.
Ο σκοπός; Η μεγιστοποίηση του οφέλους από τους ήδη διαθέσιμους και περιορισμένους πόρους, δηλαδή μεγιστοποίηση του αριθμού των ζωών που σώζονται. Με βάση αυτή τη λογική, στο αρχικό σενάριο, προτεραιότητα δίνεται στον νέο, που έχει δυνατότερο ανοσολογικό σύστημα. Στον υπάλληλο του νοσοκομειακού προσωπικού, καθώς μπορεί να αποτελέσει απαραίτητο εργατικό δυναμικό. Τέλος, στον άνθρωπο με τις μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης.
Το αποτέλεσμα; Όπως είπε και η Christina Pagel, μια βρετανίδα ερευνήτρια που μελέτησε το ίδιο ζήτημα το 2009 κατά τη διάρκεια της πανδημίας H1N1: «Μπορεί τελικά να σώσετε περισσότερες ζωές, όμως θα καταλήξετε με μια κοινωνία σε πόλεμο με τον εαυτό της. Ορισμένοι άνθρωποι θα ακούσουν πως δεν ‘αξίζουν αρκετά’»
The case – Αυτή τη φορά αληθινό:
Εμπόλεμη ζώνη.
Πέντε χειρουργικά κρεβάτια και μια μικρή ομάδα γιατρών. Δεκαοκτώ ώρες υπηρεσίας και πενήντα επείγοντα περιστατικά την ημέρα. Η επιλογή του ποιος θα ζήσει, ή μάλλον του ποιος θα χειρουργηθεί, είναι καθημερινότητα. Τις ώρες ανάπαυσης του προσωπικού, αναπόφευκτοι θάνατοι.
Πώς αποφασίζεις ποιος θα σωθεί όταν δουλεύεις ασταμάτητα και ακούς τις μάνες να ζητάνε απεγνωσμένα «σώσε το δικό μου παιδί»; Πώς τους αιτιολογείς την επιλογή σου όταν τελικά δε σώζεις το δικό τους παιδί;
Η δεύτερη περίπτωση είναι σίγουρα πιο ακραία και σοκαριστική για τις δυτικές κοινωνίες. Ωστόσο το αρχικό ερώτημα και το αποτέλεσμα είναι κοινά. Ίσως γι’ αυτό να ακούμε σήμερα πως βρισκόμαστε σε «συνθήκες πολέμου».
Και το ερώτημα παραμένει. Ποιον σώζεις;