Σε ένα όμορφο μεσημεριανό πάνω από εκατό χιλιάδες άνθρωποι πλημμυρίζουν τους δρόμους μεγάλων πόλεων πρωταγωνιστώντας στην πολύ προσωπική τους ταινία. Όλοι, και οι εκατό κάτι χιλιάδες, έχουν ρόλο πρωταγωνιστή⸱ βιώνουν τον κόσμο μέσα από τη δική τους ματιά, μέσα από τη δική τους ιστορία και μέσα από τα δικά τους συναισθήματα. Ο ίδιος αυτός απέραντος κόσμος που βρίσκεται μέσα μας δε θα μπορούσε παρά να είναι άγνωστος παραέξω, ή στην καλύτερη περίπτωση μόνο εν μέρει γνωστός, όπως άλλωστε συμβαίνει με άλλες τόσες πραγματικότητες όσων ανθρώπων δεν ταυτίζονται με το πρόσωπό μας. Κατά μια έννοια, είμαστε όλοι πρωταγωνιστές μιας ταινίας και ταυτόχρονα δεν είμαστε.
Χανόμαστε συχνά σε μια εγωκεντρική ματιά, και όπως είναι λογικό, βάζουμε πάντοτε τη σημασία των γεγονότων για εμάς μπροστά απ’ όλα και ξεχνούμε ότι το κάθε συμβάν έχει μια προσθετική αξία για την ιστορία του καθενός που το βιώνει, μέσα από μια άλλη σκοπιά, μια άλλη οπτική πλευρά και μια διαφορετικής χροιάς συναισθηματική έκφανση. Τα γεγονότα που διαμορφώνουν την ταυτότητά μας, την εικόνα για τον εαυτό μας, για τις σχέσεις μας με τους άλλους και εν τέλει τα νοήματα που πλάθουμε για τον κόσμο γύρω μας, κάνουν το ίδιο ακριβώς για όσους άλλους τυχαίνει να γίνονται μάρτυρές τους. Βάζουμε τον εαυτό μας στο κέντρο, γινόμαστε κατά μια έννοια εγωιστές.
Είναι, όμως, κακό να γινόμαστε εγωιστές κατ’ αυτόν τον τρόπο; Θα έλεγα πολύ τολμηρά ένα όχι⸱ αν θέλουμε να δομήσουμε μια προσωπική κατασκευή του κόσμου αυτού και ιδιοσυγκρασιακά να δούμε σε ποια θέση βρισκόμαστε σ’ αυτόν, θα το έλεγα μάλλον περισσότερο απαραίτητο. Ειδάλλως, το πιο πιθανό είναι να περιέλθουμε σε μια κατάσταση σύγχυσης και συναισθηματικού κενού, όπου τα πάντα θα έχουν σημασία μέσα από ματιές άλλων αλλά για εμάς θα ήταν ανούσια, αφού η ταυτότητά μας η ίδια θα είχε επί της ουσίας συγκεχυμένα όρια και μη συγκροτημένη υπόσταση. Κατά κάποιον τρόπο, αυτά τα πολύ προσωπικά βιώματά μας είναι ο κύριος οδηγός μας σε αυτόν τον κόσμο.
Από την άλλη, αυτό γίνεται επιβλαβές όταν εμμένουμε αποκλειστικά στα απολύτως δικά μας νοήματα. Χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι όση σημασία και υπόσταση έχουν τα δικά μας συναισθήματα για εμάς, άλλη τόση έχουν τα αντίστοιχα συναισθήματα των άλλων για τους ίδιους. Δεν υπάρχει στη βάση τεχνοκρατικών όρων συναίσθημα που να διαφοροποιείται σε αξία από κάποιο άλλο ανάλογα με την κατάσταση. Η πραγματικότητα είναι ότι ίσως και εκεί να ξεκινούν τα προβλήματα, όταν δηλαδή προσπαθούμε να προσπεράσουμε βιώματα δικά μας ή άλλων και να φτάσουμε κατευθείαν στο τι πρακτικά είναι ορθό και τι λάθος. Ανεξαρτήτως ορθότητας, το κάθε συναίσθημα είναι τόσο παρόν όσο κάθε άλλο και επηρεάζει τον κόσμο του ατόμου που το βιώνει με την ίδια ένταση όπως κάθε φορά.
Έχουμε, λοιπόν, σε κάθε συναναστροφή μας να κάνουμε με έναν ακόμη πρωταγωνιστή και αν θέλουμε η συναναστροφή αυτή να δουλέψει δεν μπορούμε να φιλτράρουμε τον κόσμο του μέσα από το δικό μας μόνο⸱ χρειάζεται να κατανοήσουμε την ολότητα του ανθρώπου που βρίσκεται απέναντί μας και να αναγνωρίσουμε την υπόσταση όσων έχει να μας πει, χωρίς ταυτόχρονα να ακυρώνουμε τη δική μας.
Πολλές φορές οι πραγματικότητές μας θα συγκρουστούν⸱ αυτό ενδέχεται με τη σειρά του να οδηγήσει είτε σε αδυναμία κατανόησης της άλλης πραγματικότητας, είτε, ενώ την κατανοούμε, σε αδυναμία διαχείρισης όσων εμείς βιώνουμε για να μπορέσουμε να διευκολύνουμε και την εμπειρία των άλλων. Συχνά λοιπόν θα χρειαστεί να συμβιώνουμε με τους ανθρώπους γύρω μας με τη γνώση για την ύπαρξη μιας τέτοιας σύγκρουσης. Ωστόσο, νομίζω πως αυτό θα είναι οκέυ σ’ έναν κόσμο που σφύζει από αντικρουόμενες πραγματικότητες.