Μικρή θυμάμαι να γνωρίζω άλλα παιδάκια και να περιμένουμε το ένα από το άλλο ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά, λίγο παιχνίδι και ήταν παραπάνω από αρκετό για να γίνουμε φίλοι μέσα σε 10 λεπτά παιχνιδιού. Όσο μεγαλώνουμε, τα στάνταρ μας αλλάζουν, αυξάνονται και οι άνθρωποι που μπαίνουν μέσα στη ζωή μας “πληρώνουν” πιο ακριβό εισιτήριο. Και ίσως κάπου εκεί είναι που τα πράγματα γίνονται δύσκολα, περίπλοκα και για πολλούς ανθρώπους άδικα.
Πολλοί λένε ότι οι άνθρωποι είμαστε καχύποπτοι απέναντι στο διαφορετικό. Ίσως πρόκειται για κάποιο ένστικτο που έχουμε από τη φύση μας. Σίγουρα δεν μπορώ να διαφωνήσω με μια γενική παραδοχή αλλά παρατηρώντας μια παρέα παιδιών και μια παρέα ενηλίκων καταλαβαίνω ότι την έννοια του διαφορετικού την ορίζει ο καθένας για τον εαυτό του ξεχωριστά. Βάζουμε κριτήρια όπως η εμφάνιση, το χρώμα, η θρησκεία, η σεξουαλικότητα και η κοινωνική θέση και τοποθετούμε τους ανθρώπους σε κουτάκια σύμφωνα με αυτά. Φτιάξαμε μια κοινωνία που πλέον δε σε εντάσσει στο ευρύ σύνολο αλλά σε διαχωρίζει σε ένα στενότερο, βάζοντάς σου μια ταμπέλα που δε σε περιγράφει απλά, αλλά καθορίζει την πορεία σου σαν άτομο. Φτάσαμε σε ένα σημείο που το ποιόν σου σα μέλος αυτής της κοινωνίας, δεν το καθορίζουν οι πράξεις σου, αυτές καθ’ αυτές, αλλά η ταμπέλα που κουβαλάς και για πολλούς είναι βαρύ φορτίο.
Ίσως καθώς μεγαλώνουμε αφήνουμε πίσω την αθωότητα που είχαμε ως παιδιά, ξεχνάμε να ψάχνουμε τα κοινά που έχουμε με τον άνθρωπο απέναντί μας και αρκούμαστε μόνο στις διαφορές μας. Αν ισχύει όμως πως όλοι κρύβουμε ένα παιδί μέσα μας, μάλλον ήρθε η ώρα να ψάξουμε να το βρούμε και να μιλήσουμε σε αυτό. Να ζητήσουμε να μας μιλήσει για όλες τις αγκαλιές που προσέφερε και όλα τα χαμογέλα που έδωσε, χωρίς να κοιτάξει χρώματα, θρησκείες και εθνικότητες.
Πίσω από τις λέξεις που γράφω δεν κρύβεται κάποιο μάθημα περί ηθικής. Δε θεώρησα ποτέ τον εαυτό μου ικανό να εκφραστεί σωστά, ώστε να περιγράψει επαρκώς και αντικειμενικά την κοινωνία που ζούμε και την πολυπλοκότητά της. Ούτε με διαχωρίζω από προκαταλήψεις που μπορεί να έχουμε κάποιοι από εμάς μέσα στο κεφάλι μας. Παρουσιάζω τις σκέψεις που κάνω ως παρατηρητής των αντιξοοτήτων που ζουν αυτοί που εμείς ορίσαμε ως διαφορετικοί.
Μετά από μια συζήτηση που είχα, κατάλαβα πως δεν μπορείς να καταλήγεις σε συμπεράσματα για καταστάσεις που δεν έχεις ζήσει, γιατί ως απλός παρατηρητής δε θα έχεις ολόκληρη την εικόνα. Πόσο συχνά όμως αφήνουμε αυτούς τους ανθρώπους, “τους διαφορετικούς”, να μας μιλήσουν για αυτά που ζουν; Και όταν μας μιλάνε, τους ακούμε πραγματικά, χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς “ναι αλλά..”; Ίσως μία από τις αλλαγές που πρέπει να κάνουμε, πρώτα σαν άτομα, είναι σε ένα διάλογο να προσφέρουμε στον συνομιλητή μας – όποιος και αν είναι αυτός – την ασφάλεια, την ελευθερία και την άνεση να εκφραστεί. Και όταν το κάνουμε αυτό ως άτομα, τότε θα μπορούμε να αλλάξουμε και την κοινωνία.